Hangi ben alınmaz sorusunun cevabı nettir ; her ben alınabilir hatta alınması daha doğru bir yaklaşım olur. Her ne kadar “bu beni takip etmeliyiz” yada “ben haritanızı çıkarmalıyız” gibi yaklaşımlar olsa da bu yaklaşımların tek mantığı hastayı abone haline getirip belirli aralıklarla görmek ve ekonomik yük getirmektir.
Benin yapısı, görünüşü, rengi, yeri, kabarıklığı nasıl olursa olsun mutlaka alınabilir ve alınmalıdır. Unutulmaması gereken kesin bilgi alınan benle birlikte gelecekte olabilecek riskler de ortadan kaldırılmış olur. Yukarda bahsedilen gerekçelerle beklemek zaman kaybından başka şey değildir.
Burada önemli olan doğru yöntem ve teknolojiyi belirleyecek tecrübeye sahip olmaktır. Tecrübeli bir doktor dermatoskop, trikoskop veya benzer teknolojiler olsa da olmasa da nasıl bir yol izleyeceğine karar verebilir.
Alınmaması Gereken Benler
Bu sınıfa sokulabilecek tek tür malign melanomdur, aslında burada alınmaması kastını yanlış değerlendirmemek gerekir. Çok çok seyrek görülen bu türde biopsi şarttır. Biopsinin sonucuna görte geniş bir şekilde almak gerekir. Çünkü kötü huylu tümörler arasında en kötü huylusu malign melanomdur. Yine yukarıda yazıldığı gibi melanom şüphesi varsa tecrübeli bir doktor bunu gözle muayenede bile şüphe duyarak seçimini bu şekilde yapar.
Yine yapısına, görünüşüne, rengine, yerine ve kabarıklığına göre farklı teknolojiler kullanmak gerekebilir ama yaklaşımda prensip aynı olmalıdır yani beni de benin hasta üzerinde yaptığı stersi de ortadan kaldırmak için yok edilmelidir.
Stresi “acaba kanserleşirmi” şüphesinden olabileceği gibi özellikle gençlerde estetik olarak hoş görünmememsi de olabilir. Alınarak tüm bu sıkıntı sebepleri ortadan kaldırılmış olur. Burada doğru yaklaşım hastanın kafasındaki şüpheleri kullanmak değil bu şüpheleri bilimsel veriler ışığında yok etmektir. Benleri takibe almak yada haritasını çıkarmak hastanın kafasında “acaba kanserleşir mi, güneş zarar verir mi, kozmetikler zarar verir mi, kanserleşmemesi için güneşe çıkmamalıyım” gibi soru ve tereddütlere sebep olur, bu tereddütler ve hoş olmayan görünüm hastanın sosyal yaşamını etkiler.
Hangi ben alınmaz sorusunu sormak yerine var olanlar alınmalıdır. Ben alındığında şu avantajlar elde edilir;
– Sürekli muayene ve kontrole gidilerek ekonomik kayıp yaşanmamış olunur
– Benlerle birlikte riskleri de ortadan kaldırılır
– Düşük te olsa kanserleşme riski bertaraf edilmiş olunur
– Hoşa gitmeyen görüntüden kurtulup daha berrak bir cilde sahip olunur
– Büyümeden alındığında tedavi daha kolay olurHangi benler alınmalıdır sorusunun cevabı da yaklaşık aynıdır, kişinin rahatsız olduğu tüm benler nerede ve nasıl olursa olsun alınmalı ve kişinin rahatsız olduğu durum ortadan kaldırılmalıdır.
Estetik açıdan bakıldığında ameliyatla cerrahi olarak çıkarmak dışındaki tüm yöntemler (radyo frekans, lazer, elektrokoter) den sonra geride kalabilecek her iz mutlaka benin kendisinden çok daha iyi görünür. Özellikle radyo frekans yönteminden sonra iz yok denecek kadar belirsiz olur.
Ben Aldırmanın Tehlikesi Var mı
Hastaların kafasına takılan en sık sorudur. Sorunun da cevabı nettir; bilinen hiçbir tehlikesi yoktur. Halk arasında konuşulan “ bene dokunursan kanserleşir ” benzeri bilgiler tümüyle yanlıştır, yukarda da belirtildiği gibi almakla tehlike de ortadan kaldırılmış olur. Olmayan benin kanserleşme riski de olamaz. Zaten genellikle hastanın kafasındaki sorular alım işleminden 1 dakika sonra tamamen ortadan kalkar.
Literatürde beni alındığı için kanser olan ya da ölen bir tek vaka bile yayınlanmamıştır. Ben haritasıyla ben takibi yapanların uyguladığı şeyin aslında bir tek anlamı vardır o da hastanın gözünü boyama etkisidir bunun dışında hiçbir anlam ve önemi yoktur. Ben takibi adıyla da anılan ben haritası çıkarmak yıllarca hastayı oyalamak, boşa zaman ve ekonomik kayba sebep olmak yerine tedavi yaparak beni ve risklerini ortadan kaldırmak en doğru yaklaşımdır.
Ancak yıllarca süren ve belirli aralıklarla hastadan ücret alınan bir uygulama olduğu için kuruma sağlayacağı gelir önemli düzeylerde olabilmektedir. Şöyle ki 200 hasta harita adı altında takibe alınsa ve bu hastalara 6 ayda bir kontrol yapılsa her gün 3 hasta garantilenmiş olur ve eklenen her hasta yıllarca bağlı kalır.
Ben Haritası Nedir
Görüntülediği alanı 2-100 kat kadar büyüten mercek yada kameralarla görüntü alınır ve bir hard diske kaydedilir. Kullanılan cihaz trikoskop veya dermatoskop adlarıyla anılır. Piyasada var olan fotoğraf makinesiyle fotoğrafını çekip büyütmekten daha etkili bir cihaz değildir yani iyi huylumu kötü huylumu olduğu yönünde bilgi vermez. Bu tür bilgiler ancak biopsiyle elde edilebilir.
Ben haritası nasıl çıkarılır
Dermatoskop veya kaliteli bir fotoğraf makinesiyle görüntü alınıp bu görüntü hangi bölgede kaç ben var, renkleri nasıl, büyüklükleri ne kadar gibi bilgiler tek fotoğrafla kayıt altına alınır tüm bunları kişi kendisi de yapabilir.
Hangi benlerin takip edilmeli
Doğrusu hiçbir benin haritasıyla uğraşmak gerekmez. Son derece gereksiz bir takip yöntemidir şöyle ki;
Hastanın tedirginliğinin devam etmesine
Gereksiz yere zaman kaybetmesine
Ekonomik yük oluşturmasına
Rahatsız olduğu çirkin görüntünün olduğu gibi kalmasına
Ben kötü huyluysa sorunun büyümesine sebep olur.
1-2 dakikada hiçbir sorun yaşamadan tedavi edebilecekken “ ben haritası taktiği “ uygulamak son derece gereksizdir.
Ben takibini hangi doktor yapar
Genel ben takibi daha çok dermatologların uyguladığı bir yöntemdir.2-100 kat büyüten mercek yada kameralarla hasta 6 ayda bir kontrol edilir. Hastayı ikna etmek ve yılda 2 defa muayene ücreti almak dışında hiçbir anlamı yoktur.
Çünkü bu şekilde bakarak benin genel karakteri veya karakterinde değişim hakkında % 100 emin olunacak fikir edinilemez bu emin olamayış hastayı hiç takip etmemekten farksız bir durum ortaya çıkarır.
Tedavilerde daha radikal düşünen ve böyle yaklaşan cerrahlar bu şekilde ben takibi yapmak yerine sorunun tümüyle çözülmesi yolunu tercih etmekte ve elindeki teknoloji veya yöntemlerden en uygun olanla beni yok etmektedir.
Bu yaklaşım hastayı yıllarca tedirgin bir şekilde yaşamaktan korur.
Benleri takip etmek gerekir mi
Ben konusunda halk arasında konuşulan ve hiçbir bilimsel değeri olmayan hatta bilime aykırı bir görüş olan “bene dokunmayın” veya “bene dokunursanız kanserleşir” mantığı tamamen akıl dışıdır çünkü olmayan ben asla sorun çıkaramaz.
Ben tedavi edildiğinde kişide artık o ben olmayacağı için sorun çıkarma ihtimali ortadan kaldırılmış olur. Benin kanserleşmesi veya bene benzer şekilde cildin kanserleşmesi güneşin zararlı UV ışığına uzun süre maruz kalma sonucu ortaya çıkan bir durumdur bu sebeple benin tedavi edilmesi daha fazla zararlı ışın almasına engel olur ve bir anlamda kanserleşme ihtimalide engellenmiş olur.
Özetle
Ben varsa tedavi edilmelidir takip ediyorum adı altında hastayı oyalayıp zaman kaybettirmek doğru bir yaklaşım değildir.
Nerdeyse bütün benler muayene edecek kadar sürede yani 2-3 dakika içinde tedavi edilebilmektedir.Ben tedavisiyle sadece ben yok edilmez benden dolayı hastanın “acaba kanserleşir mi,güneşlenirsem kanser olabilir” gibi tereddütleri de yok edilmiş olur.
Diğer taraftan ben kanserinin çoğu en tehlikesiz kanser gurubudur,bilinenin aksine yine ben gibi basit bir şekilde tedavi edilebilmektedir.Ben haritası çıkarma bu harita üzerinden yorumlar yapma sizi oyalamaktan başka işe yaramayacaktır tedavi olun benlerinizi bununla birlikte, risklerini ve tedirginliklerinizi kalıcı olarak yok edin ve rahat edin.
Tehlikeli benler
Toplumda oluşmuş algının aksine tehlikeli benler düşünülenden çok daha azdır. Öyle ki beni olan çoğu kişi benlerinin kanserleşeceğini düşünür, halbuki akciğer kanserinden ölen insanların sayısı ben kanserinden ölenlerin 10 000 katından fazladır. Çok seyrek görülen malign melanomları ayrı tutarsak bir insanın ben kanserinden ölme ihtimali yıldırım düşmesi sonucu ölme ihtimalinden daha düşüktür.
Tehlikeli Benler Nasıl Anlaşılır ?
Melanom
En tehlikelisi ve öldürücü olanlar malign melanomdur ve tedavi gecikirse öldürücü olabilir. Malign melanom tedavisinde cerrahi, radyoterapi uygulanır, erken teşhisin en önemli olduğu kanser türlerindendir çünkü kısa sürede vücuda yayılma eğilimi vardır. Vücuda yayılmasının hızlı olması sebebiyle öldürücü kanser sınıfına girer. Yine bütün kötü huylu tümörler gibi erken teşhis çok önemlidir.
Malign melanomda insanlığın en önemli avantajı çok seyrek görülmesidir. Çok seyrek görülmesi sebebiyle malign melanomdan ölen insen sayısı azdır. Yine de her halükarda malign melanom konusunda tetikte olunmalı şüpheli bir durum varsa biopsi alınmalıdır.
Biopsi sonucu kötü çıkarsa geniş doku keserek çıkarılması gerekmektedir, hatta bazı vakalarda kol veya bacak kesilmesi de gerekebilmektedir.
Bazal hücreli karsinom
Bazal cell ca (BCC) Tedavisi en kolay ben kanseridir ; Tedavi başarı yüzdesi tamdır yani yüzde yüze yakındır. Ben gibi tedavi edilmesi genellikle yeterlidir ancak cerrahi olarak ta çıkarılabilir.
Estetik kaygıların azaldığı ileri yaşlarda görüldüğü için cerrahinin izi önemsenmeyebilir. Cerrahi olarak ya da ameliyatsız alındıktan sonra radyoterapi, kemoterapi gibi ek uygulamalara gerek olmaz. Yüzeyel vakalarda merhem bile yeterli olabilmektedir.
Hangi yöntemle tedavi edilirse edilsin başarısı % 100 dür. Bu kötü huylu bene hiç dokunulmasa bile öldürücü olmaz ama giderek genişler ve derinleşir. Derinleşirken burun kulak gibi organlarda kayba neden olur. Bir tür kemirici etki yapar.
Diğer Tehlikeli Ben
Bunun kanserleşme riski düşüktür ve tedavisi kolaydır.
Aktinik keratoz
Solar lentigo ve solar keratozda denilir hepsi aynı hastalığı tanımlar. Güneş gören teraslarda (alın, burun üstü, elmacık kemiklerinin üstü) daha sık görülür yıllar i, çerisinde güneşin zararlı ışınlarının sebep olduğu bir hastalıktır.
Tedavisi yapılmazsa 1/5 oranında kanserleşme görülür, Kanserleştikten sonrada tedavisi % 100 e yakın ihtimalle yapılabilir. Bazal hücreli tümör gibi daha çok ileri yaş kişilerde görülür.
Tedavisinde; radyo frekans, elktrokoter, ameliyatla alma ve dondurarak tedavi (krio) kullanılır. Tedavisi basittir ancak farklı yerlerden sürekli yenileri çıkmaya devam edebilir. Bunu tekrarlıyor gibi değerlendirmemek gerekir. Çevre deri de aynı etkiye maruz kaldığı için oralardan da yenileri olabilir.
Şüpheli Benler
Hangi benlerin tehlikeli olduğunu hastanın kendisinin anlaması zordur ama bu konuda tecrübeli bir doktor ilk bakışta şüpheli olanları tespit edebilir ve gerektiğinde biopsi alarak kesin sonuca gider.
Bazı kliniklerin internet sitelerinde “bu ben tehlikeli olabilir ameliyatla almak gerekir” denebilir bu bilimsellikten uzak bir yaklaşımdır.
Benlerden biopsi yani parça almak için üretilen punch denilen aletlerle parça alınıp incelemesi yapılabilir.
Kanser riski taşıdığını düşündüğünüz beniniz varsa uzman görüşü almanız doğru olur. Uzmanın önerisi doğrultusunda patolojik inceleme amaçlı biopsi alınabilir.
burnuma yapışık nohuttan biraz büyük koyu kahverengi bi bn var aldirsam sorun olur mu çok korkuyorum acil cvp verir misiniz
Op Dr Atilla Kaya
Aldırmak sorun olmaz, olmadığı gibi benden kaynaklanabilecek riskler de ortadan kalkar.